Burgemeester Arno Brok zet Dordrecht op weg naar 2018-2019

13 december 2010

DORDRECHT - De dagbladen Trouw, Nederlands Dagblad en Reformatorisch Dagbladen besteden veel aandacht aan de eerste nationale synode in bijna vierhonderd jaar in Dordrecht.

De waarnemers gaan ervan uit, dat er in 2013 en 2016 wederom een synode zal zijn in Dordt. In 2017 speelt Dordrecht dan een belangrijke rol in het zogeheten Refojaar: vijf eeuwen naar de 95 stellingen van Luther op de slotdeur van de Wittenberg,.

In 2018 en 2019 is het vierhonderd jaar geleden dat de Synode werd gehouden.  Burgemeester Arno Brok kreeg de gelegenheid zijn eigen visie te geven op de opinie pagina van het Nederlands Dagblad.

Zijn toespraak is gelijk geschiedschrijving op weg naar 2018-2019:

Dames en heren,

Van harte welkom in de Grote Kerk van Dordrecht. Wat bijzonder dat de stad na bijna vier eeuwen opnieuw gastgemeente voor de Nationale Synode mag wezen. Een Synode die niet zozeer bedoeld is als herdenking van de 180 zittingen in 1618-1619, maar een Synode waarbij “verbinding en verbondenheid” de centrale en actuele thema’s zijn. Verbinding zoeken is een belangrijke opgave deze komende twee dagen. Verbinding en verbondenheid is een opdracht aan ons allemaal.

Dames en heren,

De Synode van Dordrecht vond begin 17e eeuw niet plaats in de Grote Kerk, maar in de Kloveniersdoelen. Deze Nationale Synode kon daar niet plaatsvinden, eenvoudigweg omdat de Kloveniersdoelen halverwege de 19e eeuw is gesloopt. Wie toch nog een tastbare herinnering zoekt aan het gebouw waar de Synode gedurende twee jaar plaatsvond, kan terecht in het Dordrechts museum, dat onlangs na een ingrijpende verbouwing en uitbreiding werd heropend. In het prachtige museum heeft de grote schouw uit de Kloveniersdoelen een prominente plaats gekregen. En naast de schouw hangt het overbekende schilderij van de Synode van Pouwels Weyts de Jonge.

Overigens bevindt u zich in de Grote Kerk eveneens op historische grond. Al in 1122 stond op deze plaats een kapel. Rond 1470 kreeg de kerk zijn huidige vorm. De Grote Kerk is beeldbepalend voor Dordrecht en is terug te vinden op de vele prachtige stadsgezichten, die in de loop der eeuwen door beroemde kunstenaars in binnen- en buitenland zijn geschilderd. Willem van Oranje zat hier in 1573 aan aan het Heilig Avondmaal. Daarmee gaf de Vader des Vaderlands blijk van zijn keuze voor het calvinisme. Vorig jaar was de Grote Kerk het middelpunt van de Calvijnherdenking. Hare Majesteit Koningin Beatrix opende de grote Calvijntentoonstelling. De expositie trok toen meer dan honderdduizend belangstellenden.

Onder meer het gedachtegoed van Calvijn leidde indertijd tot de marathon kerkvergadering, de Dordtse Synode. De hervormde kerk was begin 17e  eeuw de officiële godsdienst, maar had nog geen grote aanhang. In die tijd was ongeveer driekwart van de inwoners van de republiek rooms-katholiek of van een ander geloof. Bestuurders wilden graag verdeeldheid voorkomen en streefden naar één brede calvinistische volkskerk. Om zoveel mogelijk mensen bij de kerk te betrekken, zouden ruimhartige opvattingen nodig zijn. Maar daarover – om het maar zachtjes uit te drukken - waren de meningen verdeeld. Verschillen in opvatting zijn van alle tijd en ook toen luidde de opdracht het zoeken van verbinding.

De geschiedenis leert dat die verbinding moeilijk te maken is. Tijdens de Synode van 1618-1619 werd de scheuring in de kerk niet hersteld en sindsdien zijn er nog vele afscheidingen geweest. Laat dat deelnemers aan deze Synode er niet van weerhouden om toch die verbinding te zoeken. Wellicht helpt daarbij de overweging dat verschillen helemaal niet erg zijn, maar juist kleur geven aan het bestaan. Vanuit de overheid geredeneerd, denk maar aan artikel 1 van de Grondwet, zijn alle mensen zijn gelijk. Maar gelukkig zijn alle mensen ook heel verschillend. Niet alleen wat betreft uiterlijk en gedrag, maar ook in hun opvattingen en overtuigingen. Misschien moeten we proberen die verschillen te waarderen en onze aandacht richten op overeenkomsten. Verschillen zijn talrijk, maar overeenkomsten zijn er minstens zo veel.

Dames en heren,

Als burgemeester van Dordrecht ben ik er trots op dat u deze plaats heeft uitgekozen voor de Nationale Synode. Ik vind het ook logisch dat u voor Dordrecht koos want Synode en Stad zijn onverbrekelijk met elkaar verbonden. In Sioux City in de Amerikaanse staat Iowa staat het Dordrecht College, dat destijds is opgericht door nakomelingen van Nederlandse landverhuizers met een geloofsovertuiging die rechtstreeks verbonden is met de Synode van 1618-1619.  In Zuid-Afrika, er bestaat nu stedenband mee, ligt ook een plaats Dordrecht. Godvruchtige Afrikaanse Boeren stichtten die gemeenschap en vernoemden die plaats naar de stad, waar het besluit werd genomen voor een Nederlandse vertaling van de bijbel rechtstreeks uit de brontalen: de Statenbijbel. 

Vorige week werd in deze kerk de Herziene Staten Vertaling gepresenteerd. Ook daarover zijn de meningen verdeeld. Ik ben er van overtuigd dat het voor deze en toekomstige generaties belangrijk is de verbinding te kunnen leggen met de tekst van toen door de taal van nu.

De samenstelling van die Statenbijbel – genoemd naar de Staten, omdat die het omvangrijke project financierden – diende onbedoeld als standaard voor de Nederlandse taal. Tot aan die tijd was de spelling puur fonetisch en het Nederlands kende nogal wat dialecten en tongvallen.

In Dordrecht vond in 1572 de eerste Vrije Statenvergadering plaats. Willem de Zwijger werd gevraagd de opstand tegen de Spaanse bezetter te leiden en daarmee werd de basis gelegd voor de zelfstandige natie van nu.

Daarom wordt Dordrecht wel Stad van Staat en Taal genoemd.  De oudste stad van Holland is rijk aan cultuur en historie, zowel wereldlijke als kerkelijke. Ik raad u aan – voor zover uw rijk gevuld programma dat toelaat – iets van die historie en cultuur op te snuiven, bijvoorbeeld door een bezoek aan de binnenstad met meer dan duizend monumenten.

Dames en heren, 

Dordrecht was gastheer van de Synode van 1618-1619. En wie in de geschiedenis duikt, zal zien dat de stad gastvrij was. Ik hoop dat u vandaag en morgen diezelfde gastvrijheid ervaart. In Dordrecht is van oudsher altijd al veel ruimte en waardering voor dialoog en debat geweest. Neem die ruimte vandaag en morgen en aarzel niet u uit te spreken. Weet daarbij dat luisteren minstens even belangrijk is om tot verbondenheid te komen.

Verbinding zoeken is een opdracht voor de kerk. Voor alle kerken. Hoewel ik als oprecht liberaal overtuigd ben van de noodzaak van scheiding van staat en kerk, denk ik dat - waar het gaat om het zoeken van verbinding staat en kerk, zo u wilt gemeente en gemeente – een flink eind samen kunnen optrekken.

Ik wens u dat u in debat en dialoog veel verbinding zult vinden en dat de Grote Kerk voor u als symbool van verbondenheid met elkaar, met verleden en met de toekomst mag dienen.

 

 
 

Cookies

Deze website gebruikt noodzakelijke cookies voor een correcte werking en analytische cookies (geanonimiseerd) om de statistieken van de website bij te houden. Marketing cookies zijn nodig voor laden van externe content, zoals YouTube-video's of widgets van Sociale Media. Zie ons cookiebeleid voor meer informatie, of om je instellingen later aan te passen.