Dordt in stoom krijgt zusje in Veere rond 200 jaar Stoomschepen in Nederland
DORDRECHT - Dordt in Stoom (eind mei) krijgt er een weekeinde eerder in Zeeland een klein zusje erbij. Daar wordt stilgestaan bij het eerste stoomschip dat Nederland aandeed en bij Veere afmeerde om brandstof te laden. Daarna ging het eerste stoomschip over de nederlandse binnenwateren langs Dordrecht naar Rotterdam. Het nieuwsfeit dat Dordrecht de eerste Hollandse stad was op de historische route van het eerste stoomschip werd in een aantal regels vermeld in de Dordtse kranten. Wethouder Piet Sleeking kreeg het aangeboden tijdens een werkbezoek aan Zeeland en Veere in 2014.
Op Zaterdag 21 en Zondag 22 Mei organiseert de Stichting Veere-Schotland een STOOMWEEKEND; 'Veere op stoom'.
In 2016 is het 200 jaar geleden dat het eerste stoomschip in Nederland aan land kwam. Deze historische gebeurtenis vond plaats op woensdag 8 mei 1816 toen kapitein William Wagner met het raderstoomschip Defiance (De Uitdaging) uit het Engelse Margate de haven van Veere binnen stoomde. De stoomvaart is mede te danken aan de Schot James Watt (1736-1819), in 1769 de uitvinder van de stoommachine, die tot de Industriële Revolutie leidde. Meerdere steden claimen de eerste te zijn waar de eerste stoomboot in het Koninkrijk der Nederlanden aankwam, maar het was toch echt Veere, waar de bemanning steenkool moest inladen alvorens verder te kunnen varen. Het schip ging toen op Dordrecht aan, maar voer er langs volgens berichten in de media. Daarna, twee dagen na vertrek uit Veere, later arriveerde het schip in Rotterdam. Hoewel dit feit bij het grote publiek redelijk onbekend is gebleven, markeerde het een belangrijk punt in de maritieme geschiedenis van ons land. De introductie in Nederland van dit vaartuig was een sensatie en een nieuw tijdperk was aangebroken. Om dit heuglijke feit te herdenken, komen er in genoemd weekend stoomschepen naar Veere, wordt er een deel van de Kaai 'aangekleed' zoals in 1816, is er een stoomtreintje en muziek(theater).
De VIC 96
Een van de stoomschepen die dat weekend Veere aandoet is de VIC 96, een klein cargoschip (bouwjaar 1945) dat in WO II werd gebruikt om schepen die op zee voor anker lagen, te bevoorraden. Men ging in die tijd weer over op stoomvaart, omdat deze schepen op kolen konden varen en niet afhankelijk waren van geïmporteerde, schaarse olie. Tot 1972 is ze in de vaart geweest; tussen 1959 en 1972 heette ze C668. Uiteindelijk kwam het schip terecht in het maritieme museum in het noordwest-Engelse Maryport. Het werd gered van de sloop en tussen 2004 en 2009 door vrijwilligers gerestaureerd en zeewaardig gemaakt. In de zomer van 2009 stoomde het schip langs de Schotse westkust, via het Caledonian Canal en het Loch Ness, naar haar thuishaven Chatham, aan de Medway. De VIC 96 maakt een puffend geluid; dit soort schepen werden daarom ook wel ‘puffers’ genoemd.
Zie ginds komt de stoomboot
Nederland kwam pas laat kijken op het gebied van stoomschepen. In Engeland en Frankrijk werd toen al honderd jaar geëxperimenteerd. In 1803 bouwde de Amerikaan Robert Fulton de eerste rendabele stoomboot. Een paar jaar later stak een stoomboot de Atlantische Oceaan over. De komst van The Defiance was bedoeld als demonstratie van de Engelse industriële revolutie en moest de weg banen voor de bouw van meer stoomschepen. Vooral koning Willem I (1772-1843) en Rotterdamse zakenlieden hadden belangstelling.
Dat Veere als eerste Nederlandse plaats werd aangedaan had te maken met de gunstige ligging tussen Engeland en de vaarweg via de Zeeuwse stromen naar Holland. Erg snel voer de stoomboot niet. De route over de Noordzee naar de haven van Veere had zestien uur geduurd. In Veere werd gestopt om kolen in te laden. Twee dagen later arriveerde het schip in Rotterdam. Om meer snelheid te krijgen kon het schip ook gebruik maken van windkracht. Hiervoor was zij voorzien van twee masten. Aan de voorste mast en de ijzeren schoorsteen kon een zeil worden aangeslagen. Als het voor de wind ging kon zodoende meer snelheid worden gemaakt en werd op het verbruik van kolen bespaard. Voor en achter waren twee fraaie kamers ingericht. In het midden stond de machine. De stoomkracht zette de aan weerszijden geplaatste schepraderen in beweging. Dit werd vergeleken met de kracht van twaalf paarden.
Pas in 1823 zou het eerste Nederlandse stoomschip te water worden gelaten. In dat jaar werd ook een dienstregeling tussen Rotterdam en Veere ingesteld, met de stoomboot De Nederlander. Koning Willem I had besloten Veere als ligplaats aan te wijzen. Voor de verarmde stad zou het een korte opleving van de economie betekenen. De koopvaardij toonde echter nog weinig interesse in de stoomvaart. De opslag van kolen nam veel ruimte in beslag. Dit ging ten koste van de lading. Eind 1855 telde ons land twintig stoomschepen. Wie wél wat zag in deze moderne manier van vervoer was Sinterklaas. In een boekje uit 1850 wordt geschreven en bezongen hoe de Goedheiligman per stoomboot aankomt.
